Kalp, gün boyunca hiç durmadan çalışan ve hayatımızın merkezinde yer alan bir organdır. Ancak yaş ilerledikçe, beslenme yetersizlikleri arttıkça ya da bazı ilaçlar kullanıldıkça kalbin enerji ihtiyacı artar, buna karşın enerji üretimi azalabilir. Bu noktada adını sıkça duyduğumuz bir takviye devreye giriyor: Koenzim Q10 (CoQ10). Peki, CoQ10 takviyesi kalp sağlığını destekler mi?

Bu yazıda, CoQ10’un kalpteki rolünü, ubikinon ve ubikinol gibi formlarını, kimlerin kullanması gerektiğini ve bilimsel kanıtların neler söylediğini seninle paylaşacağız. Önemli klinik çalışmalardan destek alarak bu molekülü daha yakından inceleyelim.

CoQ10 Nedir ve Kalpte Ne Yapar?

CoQ10, vücudumuzda doğal olarak sentezlenen ve mitokondrilerde enerji üretiminde rol oynayan bir bileşiktir. Aynı zamanda güçlü bir antioksidandır. Kalp gibi yüksek enerji gereksinimi olan dokularda daha yoğun bulunur. Yaş ilerledikçe ve statin gibi bazı ilaçlar kullanıldığında CoQ10 seviyesi azalabilir. Bu durum, enerji eksikliği, yorgunluk ve kalp fonksiyonlarında zayıflamaya neden olabilir.

Q10 ve QH: Hangi Form Ne Demek?

• Q10 = Ubiquinone (Ubikinon): CoQ10’un oksitlenmiş formudur. Genç ve sağlıklı bireylerde aktif forma dönüşebilir.
• QH = Ubiquinol (Ubikinol): Vücudun doğrudan kullandığı, biyolojik olarak daha aktif ve indirgenmiş formdur. Yaşlı bireylerde, kalp hastalığı olanlarda veya statin kullananlarda tercih edilir.

Ubikinol formunun yaşlı ve kalp hastalarında daha etkili emildiği ve kan seviyelerini daha iyi yükseltmeye yardımcı olduğu belirtilmiştir.

Yaşa Bağlı Azalma: CoQ10 Neden Düşer?

Yaşlandıkça karaciğerin CoQ10 sentez kapasitesi azalır, mitokondri sayısı düşer ve enerji üretimi yavaşlar. Araştırmalar, CoQ10’un oksidatif stresi azaltarak kalp fonksiyonlarını destekleyebileceğini göstermektedir.

Statinler CoQ10 Seviyesini Nasıl Etkiler?

Statinler, kolesterol sentezini baskılayan mevalonat yolunu inhibe eder. CoQ10 da aynı biyokimyasal yoldan sentezlendiği için statin kullanan bireylerde CoQ10 seviyeleri düşer. Bu da kas ağrıları, yorgunluk ve kalp yetmezliği riskinde artışla ilişkili olabilir.

 

Kalp Yetmezliği ve CoQ10: Bilim Ne Diyor?

Randomize kontrollü çalışmalar ve meta-analizler, CoQ10 takviyesinin kalp yetmezliği hastalarında sol ventrikül fonksiyonlarını iyileştirebildiğini, efor kapasitesini artırdığını ve yaşam kalitesine olumlu katkılar sağladığını göstermektedir. Özellikle Q-SYMBIO çalışması, CoQ10 kullanımının kalp kaynaklı ölüm oranlarını azaltabileceğini ortaya koymuştur.

Yaşla Birlikte Koenzim Q10 Seviyelerindeki Azalma

Koenzim Q10, genç yaşlarda vücutta bol miktarda bulunur ancak yaklaşık 20’li yaşların ortasından itibaren üretimi azalmaya başlar. Özellikle 50’li yaşlardan sonra bu düşüş daha belirgin hale gelir. Örneğin, 65 yaşındaki sağlıklı bir bireyin kanındaki CoQ10 düzeyi, 25 yaşındaki birine göre yaklaşık %50 daha düşük olabilir. Bununla birlikte, yalnızca belirli bir yaşa gelmiş olmak CoQ10 takviyesi için tek başına yeterli bir gerekçe olarak kabul edilmez. Çünkü şu anda tıp dünyasında, sadece yaşlandığı için herkese CoQ10 başlamayı öneren net bir kılavuz veya standart bulunmamaktadır. Bu nedenle takviye kararı kişiye özel olmalı; kişinin genel sağlık durumu, kullandığı ilaçlar (örneğin statinler) veya kalp gibi hastalık riskleri değerlendirilerek bir sağlık uzmanı tarafından önerilmelidir.

 

Kimler CoQ10 Takviyesini Değerlendirmeli?

• Kalp yetmezliği olan bireyler
• Statin tedavisi görenler
• 50 yaş ve üzeri bireyler
• Diyabeti veya mitokondriyal hastalıkları olanlar
• Sürekli yorgunluk, düşük efor kapasitesi hisseden bireyler 

Son Söz: marin’den Bir Hatırlatma

Koenzim Q10 takviyesi, kalp sağlığını desteklemek isteyenler için değerli bir alternatif olabilir. Ancak bu takviyenin kullanımı her bireyde farklı etkiler yaratabilir. marin olarak önerimiz, CoQ10 kullanmadan önce mutlaka bir marin sağlık profesyoneline danışman. Özellikle statin tedavisi görüyorsan veya kalp hastalığı geçmişin varsa, sana en uygun dozaj ve form seçimi bir uzman gözüyle belirlenmelidir.

Unutma, her bireyin ihtiyacı kendine özgüdür. Vücudunu tanımak, ona neyin iyi geldiğini anlamak ve bilimsel destek almak bu yolculuğun en sağlıklı adımıdır.

Eğer sen de kalbini daha iyi desteklemek, CoQ10’un sana uygun olup olmadığını öğrenmek istiyorsan, marin sağlık profesyonelleriyle bire bir görüşme yapabilir, sana özel bir yolculuğa adım atabilirsin.

marin, sana özel.

Stj. Ecz. Özden DÖNMEZ

marin Wellness Ekibi

Kaynakça

1. Fladerer, J. P., & Grollitsch, S. (2023). Comparison of coenzyme Q10 (ubiquinone) and reduced coenzyme Q10 (ubiquinol) as supplement to prevent cardiovascular disease and reduce cardiovascular mortality. Current Cardiology Reports. https://doi.org/10.1007/s11886-023-01992-6 [PMID: 37971634]
2. Testai, L., Martelli, A., Flori, L., Cicero, A. F. G., & Colletti, A. (2021). Coenzyme Q10: Clinical applications beyond cardiovascular diseases. Nutrients, 13(5), 1697. https://doi.org/10.3390/nu13051697  [PMID: 34067632]
3. Shah, M., Shrestha, K., Tseng, C.-W., Goyal, A., Liewluck, T., & Gupta, L. (2024). Statin-associated muscle symptoms: A comprehensive exploration of epidemiology, pathophysiology, diagnosis, and clinical management strategies. International Journal of Rheumatic Diseases, 27(9), e15337. https://doi.org/10.1111/1756-185X.15337[PMID: 39285637]
4. Fotino, A. D., Thompson-Paul, A. M., & Bazzano, L. A. (2012). Effect of coenzyme Q10 supplementation on heart failure: A meta-analysis. The American Journal of Clinical Nutrition, 97(2), 268–275. https://doi.org/10.3945/ajcn.112.040741  [PMID: 23221577]
5.  Mantle, D., & Dybring, A. (2020). Bioavailability of coenzyme Q10: An overview of the absorption process and subsequent metabolism. Antioxidants, 9(5), 386. https://doi.org/10.3390/antiox9050386 [PMID: 32380795]
6. Mortensen, S. A., Rosenfeldt, F., Kumar, A., Dolliner, P., Filipiak, K. J., Pella, D., Alehagen, U., Steurer, G., Littarru, G. P., & Q-SYMBIO Study Investigators. (2014). The effect of coenzyme Q10 on morbidity and mortality in chronic heart failure: Results from Q-SYMBIO: A randomized double-blind trial. JACC: Heart Failure, 2(6), 641–649. https://doi.org/10.1016/j.jchf.2014.06.008 [PMID: 25282031]
7. Mantle, D., & Hargreaves, I. (2019). Coenzyme Q10 and degenerative disorders affecting longevity: An overview. Antioxidants, 8(2), 44. https://doi.org/10.3390/antiox8020044 [PMID: 30781472]
8. Barcelos, I. P. de, & Haas, R. H. (2019). CoQ10 and aging. Biology, 8(2), 28. https://doi.org/10.3390/biology8020028 [PMID: 31083534]